Uzaktan Eğitim Nedir?

Uzaktan eğitim kavramı eğitmenin ve/veya eğitim alanın fiziksel olarak bir eğitim kurumunda ya da kursta bulunmadan eğitim almasını ifade eder. Aslında oldukça eskiye dayanan bu eğitim türü uzun yıllardır ülkemizde Anadolu Üniversite’sinin Açık öğretim programlarında uygulanmaktadır. İnternetin yaygın olarak kullanıma açılmadığı yıllarda posta yoluyla gönderilen ders notları ve sınavlar günümüzde yerini dijital dersliklerde yapılan derslere ve sınavlara bıraktı.

Günümüzde uzaktan eğitimi verimli bir şekilde gerçekleştirmeyi mümkün kılacak her teknolojik imkâna sahip olsak da toplumsal düzeyde her insanın internete ve teknolojiye eşit oranda erişiminin olmaması uzaktan eğitim dinamiklerinin daha çok kişiye ulaşabilecek şekilde optimize edilmesini zorunlu hale getiriyor. Uzaktan eğitim programları ihtiyaçlara göre özelleştirilebildikleri için daha geniş kitlelere daha düşük maliyetler ile ulaşmayı mümkün kılıyor.

Uzaktan Eğitim, Evde Eğitim midir?

Uzaktan eğitim ya da bir diğer adıyla uzaktan öğrenme öncelikli olarak evde okul kavramı ile kesinlikle karıştırılmamalıdır. Evde eğitim, evde okul ya da ev okulu kavramları bir eğitmenin eğitim alanın yaşadığı alanda ders vermesidir. Bu eğitmen diplomalı bir öğretmen olabileceği gibi eğitim durumunun ve sertifikalarının uygunluğuna göre eğitim alanın aile bireylerinden birisi de olabilir. Elbette ihtiyaçlar özelinde tercih edilebilecek bu eğitim yöntemi ne kadar değerli olsa da uzaktan eğitim ile karıştırılmamalı ve farklı gereksinimleri olduğu unutulmamalıdır.

Uzaktan Eğitimin Tarihi

Uzaktan eğitim kavramı tüm dünyanın gündemine 2020 yılının başlarında ortaya çıkan Covid-19 pandemisi ile birlikte girmiş olsa da bu kavramın ortaya çıkışı çok daha eskilere dayanmaktadır. İlk uzaktan eğitim çalışmaları 1728 yılında Boston Gazetesi’nde yayınlanan bir ilan ile yapılmıştır. Posta aracılığı ile ders notlarının gönderilmesine dayanan ilk uzaktan eğitim uygulamasının modern olarak uygulanması ise 1840’larda yine posta yolu ile yapılmıştır. 1840 yılında öğrencilere posta ile ders notları gönderilmiş ve öğrencilerin posta içerisinden çıkan yönlendirmelere göre ödevlerini yapmaları ve geri göndermeleri istenmiştir. Öğrencilerin doğrudan katılımının ön planda tutulduğu bu sistem Sir Isaac Pitman tarafından kurulmuştur. Oldukça başarılı olan bu sistem sonunda Sir Isaac Pitman Kolejleri kurulmuştur.

Uzaktan eğitim ile ilgili ilk çalışmaların 300 yıl öncesine dayandığına inanmak zor olsa da insanların bu modele ihtiyaç duyduğu gerçeğinin atlanmaması çok önemli. Günümüzde yaygınlaşan teknoloji sayesinde uzaktan eğitim alanında çok büyük gelişmeler elde edilmiş olsa da hâlâ bu gelişmelerin verimli bir şekilde kullanıldığını söylemek ne yazık ki mümkün değil. Eğitimcilerin ve eğitim alanların en basit şekilde kullanabilecekleri bir uzaktan eğitim sistemi ile ihtiyaçlar doğrultusunda konforlu ve verimli bir şekilde ders yapmak mümkün olur. Ancak süreci zorlaştıracak ve karmaşıklaştıracak adımları ortadan kaldırmadan, iyi bir kullanıcı deneyimi sunmadan yapılan uzaktan eğitim çalışmalarının zaman kaybından öteye geçmeyeceğinin unutulmaması gerekir.

Uzaktan Eğitim Teknolojileri

Pek çok iletişim yönteminde kullanılan ilk yöntemin posta olduğunu söylemek mümkün. Yüzyıllar boyunca haber taşıyan elçilerden, telefon hayatımıza girmeden önceye kadar tebrik, taziye, haberleşme gibi pek çok amaçla yaygın olarak kullanılan mektup ve telgraflar bu iletişim yöntemine tüm insanlığın aşina olmasında büyük etkiye sahip. Postanın yaygın ve kolay kullanılabilir noktaya gelmesi ile birlikte ilk uzaktan eğitim çalışmaları da posta yolu ile yapılmıştır.

Teknolojide elde edilen gelişmeler sayesinde uzaktan eğitimde radyo ve televizyon gibi yayın araçlarının kullanılması da yaygınlaşmıştır. Bu araçlar sayesinde çeşitli liseler ve üniversitelerde açık öğretim olarak da bilinen programlar başlamıştır. Uzaktan eğitim pandemi dönemi ile birlikte hayatımızda önemli bir yere sahip olsa da bu sistemin doğru uygulamada çok verimli olabileceğini unutmamak gerekiyor. Uzaktan eğitim teknolojileri temelde bu eğitim sisteminin nasıl uygulanacağını da belirlemektedir. Bu nedenle radyo, televizyon ya da posta yoluyla uzaktan eğitimde eşzamansız öğrenme olarak adlandırılan sistem çok daha kolay uygulanabilirken internet teknolojilerinin hayatımızda yaygınlaşması ile birlikte eş zamanlı öğrenme sistemi daha verimli uygulanmaktadır.

Hangi Uzaktan Eğitim Sistemi Tercih Edilmeli?

Uzaktan eğitimden iki sistem olduğundan bahsettik. Bu sistemleri ayrı ayrı ele alarak avantajları ve dezavantajları üzerine konuşarak hangi sistemin ne tür durumlarda daha işlevsel olacağını kullanıcılara bırakmak daha doğru olacaktır.

Eş zamanlı Öğrenme

Bu sistemde eğitimciler ve eğitim alanların sanal bir sınıf ortamında bir arada olması gerekir. Verilecek eğitime dair bir zaman çizelgesi vardır. Standart bir okul eğitiminden okula gitme ve sınıfta bulunma gereksinimlerini kaldırdığınız zaman eş zamanlı öğrenme sistemini kullanmış olursunuz. Öğrenciler ve öğretmenler bir aradadır, derslerde öğrencilerin soru sorabilme, fikir yürütebilme kısacası derse katkı sağlayabilme imkânı bulunmaktadır. Bu öğrenme sistemi internet kullanımı yaygınlaşmadan önce belirli saatlerde televizyon ya da radyo aracılığı ile yapılan canlı yayınlar ile uygulanmaya çalışılsa da en verimli olarak internet sayesinde yapılabilmektedir. Çünkü internet sayesinde eş zamanlı öğrenme süreçlerinde eğitimcilerin ve eğitim alan tarafların anlık olarak etkileşime girmesi mümkün olmaktadır.

Eşzamansız Öğrenme

İnternet kullanımının yaygınlaşmasından önce daha çok tercih edilen günümüzde de ihtiyaca bağlı olarak kullanılmaya devam eden bir uzaktan eğitim yöntemidir. Eğitmenler ve eğitim alanlar sanal ya da gerçek bir ortamda bir araya gelmek zorunda değildir. Eğitim alınan konu ile ilgili tüm materyallere kişinin erişimi sağlanır ve eğitim programına kişinin uyması beklenir. Sözlü ya da yazılı sınavların yapılması durumunda sınavların ne zaman, nerede ve nasıl yapılacağı önceden belirlenmiştir. Sınav sorumluluk üniteleri ile ilgili bilgilendirmeler de öncesinden yapılmıştır. Eşzamansız öğrenme sisteminde eğitim alanların anlık olarak sorularını sorma ya da tartışma şansı yoktur. Bu nedenle uygulamanın önemli olduğu alanlarda eşzamansız öğrenme çok tercih edilmemektedir.